มีคำถามอีกคำถามหนึ่งที่ผมได้รับฟัง และต้องตอบเพื่อนครูอยู่บ่อยๆ คือ "สอนอย่างไรให้เด็กพูดออกเสียงควบกล้ำได้ถูกต้อง ชัดเจน" จริงซิ ทุกวันนี้ เรามักจะได้ยิน คนไทยพูดกันว่า "มันเคียดเหลือเกิน" "น้ำปาก็ไม่อร่อย" "เพลงนี้ไม่เพาะ" "ปานี้ตัวโตเหลือเกิน" "เลวๆ เข้าสิ ลดจะออกแล้วเดี๋ยวไม่ทันลด" ทำไมจึงเป็นอย่างนี้ก็ไม่ทราบ ผมเองนั้นเคยเป็นครูสอนอยู่บ้านนอก สอนอยู่ปักษ์ใต้ชายแดน เด็กๆ ลูกศิษย์ของเราต่างก็พูดออกเสียงตัว ร ตัว ล ชัดเจน เมื่อออกเสียงตัว ร-ล ชัดเจนก็มีผลให้ออกเสียงคำควบกล้ำชัดเจนไปด้วย เพราะความจริง คำควบกล้ำนั้นมีความสัมพันธ์ระหว่างคำกล้ำที่นำมาควบ เพราะถ้าอ่านออกเสียงหรือพูดตัว ร-ล ไม่ชัดเจนก็จะมีปัญหาต่อการออกเสียงคำควบกล้ำที่มี ร-ล ควบกล้ำได้เช่นกัน เพราะฉะนั้นจำเป็นอยู่มากที่ครูจะต้องสอนให้เด็กๆ ออกเสียงตัว ร-ล ชัดเจนเสียก่อน เพราะมิฉะนั้นแล้วสอนอย่างไรก็ยังพูดหรืออ่านออกเสียงคำที่มี ร.ล. ควบกล้ำไม่ชัดเจนนั่นเอง ผมเองนั่นมีวิธีสอนให้เด็กๆ ลูกศิษย์ของผม พูดหรืออ่านคำควบกล้ำง่ายๆ ดังนี้ ผมเริ่มคำแรก โครงการพูดคำหลังก่อน เช่น ลา-----------ปลา----------น้ำปลา ร้า-----------พร้า-----------มีดพร้า รำ-----------พรำ-----------ฝนตกพรำๆ ลำ-----------คลำ-----------ลูบคลำ ไว-----------ไกว------------ไกวเปล แวง---------แกว่ง-----------แกว่งไกว เลือ---------เกลือ ผมสอนตรงกันข้ามกับคนหลายๆ คนสอนกัน ผมพบว่าที่สอนกันเขาสอนดังนี้ ปา----------ปลา------------น้ำปลา ไก----------ไกว------------แกวงไกว เด็กออกเสียงผิดครั้งแรกทำให้คำหลังก็ผิดไปด้วย ไม่เชื่อลองออกเสียง ปา ดู ก็จะออกเสียงตามมาเป็น น้ำปา มากกว่า น้ำปลา คำอื่นๆ ก็เช่นกัน ถ้าเริ่มต้นฝึกจะผิดตามมาครับ นอกจากนี้ ผมก็จะใช้นิทานมาประกอบการเรียนรู้เรื่องคำควบกล้ำซึ่งช่วยให้เด็กมองเห็นภาพคำได้มากยิ่งขึ้นกว่าสอนคำแบบเดิมๆ เช่น ครูมี  ลา  อยู่ตัวหนึ่ง ลาตัวนี้ดุมาก ครูจึงใช้เชือกผูกมัดรอบลำตัวลาไว้นาน พอแก้ออก มาตัว  ลา  ก็  ลาย  ไม่นานนัก ลามีลูกกับม้าออกมากลายเป็นม้าลาย ถามว่า ทำอย่างไร ลา ลาย จึงจะกลายได้ - ลาย เด็กๆ ก็ตอบว่าเติม ก ข้างหน้าลาย ผมก็ให้อ่าน ลา ลาย กลาย เด็กๆ จะอ่านออกเสียงควบกล้ำได้ คำอื่นๆ ก็เช่นกันสามารถเล่านิทานได้ เช่น ครูมีปืนกระบอกหนึ่งยาวหนึ่ง วา ครูแบกปืนที่ยาวเข้าไปในป่า รู้สึกหนักครูจะวางปืนอย่างไร วา เด็กตอบให้เติม ง ข้างหลังวา วาง พอครูวางปืนมีสัตว์ตัวหนึ่งคล้ายๆ แพะ มีเขามาก อะไรเอ่ย เด็กตอบกวาง ครูถามว่า วางจะเป็นกวางได้อย่างไร เด็กตอบเติม ก ข้างหน้าวาง กวาง พอครูยกปืนขึ้นมา กวางก็กระโดดข้ามแม่น้ำกว้าง ทำอย่างไรให้ กวาง เป็น กว้างได้ เด็กก็ตอบว่า เติม เข้าไป กว้าง ครูให้เด็กอ่าน วา วาง กวาง กว้าง การเปิดโอกาสให้เด็กอ่านคำที่นำมาควบก่อนคำที่ควบกล้ำแล้ว จะช่วยให้เด็กๆ อ่านออกเสียงได้ถูกต้องชัดเจนกว่าอ่านคำควบกล้ำทันทีทันใด ผมสอนด้วยวิธีการนี้มาโดยตลอด ช่วยให้เด็กๆ ลูกศิษย์ของผมพูดและอ่านคำควบกล้ำออกเสียงได้ถูกต้องชัดเจน เมื่อครูสอนให้อ่านและพูดคำควบกล้ำประกอบการเล่านิทานแล้ว ครูต้องให้นักเรียนฝึกหาคำควบกล้ำจากหนังสือ สื่อสิ่งพิมพ์ต่างๆ พยายามฝึกให้หาจากหนังสือหลายเรื่องและหลายเล่ม อย่าให้หาจากหนังสือแบบเรียนแต่อย่างเดียว เพื่อฝึกการค้นคว้าจากแหล่งเรียนรู้ เมื่อนักเรียนได้คำควบกล้ำมาคนละคำหรือกลุ่มละหลายๆ คำแล้วให้วิเคราะห์คำ เช่น เรือ - เรื่อ - เรื่อง - เครื่อง และอย่าลืมฝึกให้นักเรียนนำคำเหล่านั้นมาผูกเรื่องราวเล่าเป็นนิทาน เพื่อสร้างเสริมจินตนาการให้เกิดแก่นักเรียนผู้เรียน เรื่องราวประกอบคำควบนี้ นักเรียนสามารถนำมาเขียนรวบเป็นหนังสือเล่มเล็กได้อีกด้วย สุดท้ายครูเปิดโอกาสให้นักเรียนนำผลงานที่จัดทำไว้นั้นมาอธิบายวิธีการจัดทำและเรื่องราวที่จัดทำไว้ให้แก่ผู้สนใจฟัง พร้อมทั้งออกเสียงคำควบกล้ำที่ถูกต้องชัดเจนให้ผู้สนใจฟังด้วย ฝึกออกเสียงให้ถูกต้องบ่อยๆ พัฒนาบ่อยๆ ความเชี่ยวชาญก็จะเกิดขึ้นแก่ผู้นั้น นี่คือหัวใจของการฝึกออกเสียงคำควบกล้ำให้ถูกต้องชัดเจน การพูดและอ่านออกเสียงคำควบกล้ำที่ถูกต้องนั้นอยู่ตรงนี้ การเริ่มต้น พูดหรืออ่าน ถ้าเริ่มผิดก็มักจะผิดเรื่อยๆ ครูต้องคอยเฝ้าระวังคำเริ่มต้นครั้งแรกของนักเรียน ขอให้ครูได้ฝึกให้นักเรียนพูดคำควบกล้ำคำแรกได้ถูกต้องแล้วการพูดหรืออ่านคำนั้นในคราวต่อๆ ไปก็จะถูกต้อง และถ้าคำใดมี ร-ล ควบกล้ำ ขอได้โปรดฝึกออกเสียงคำ ร-ล ให้ชัดเจนก่อน พูดหรืออ่านคำควบกล้ำ เช่น รอด ลอด ราด ลาด รอง ลอง ราก ลาก ล้ำ รำ ถ้านักเรียนพูดออกเสียงคำนี้ถูกต้อง นักเรียนจะพูดคำ ตรวจ กรวด กราด พลาด พลอง กลอง พราก พล้ำ ได้ถูกต้องด้วย ทั้งหมดที่ผมเขียนเล่าสู่ให้ฟังนี้คือวิธีการง่ายๆ ที่ผมนำใช้สอนมาก่อนแล้วครับ โดย ชาตรี สำราญ

ที่มาข้อมูล : http://www.newschool.in.th